Choć młodzi ludzie spędzają dużo czasu w internecie, często mają problemy ze zrozumieniem tego, co oglądają online.

Ten problem jest szczególnie poważny w Ameryce Łacińskiej – twierdzi Lina Torres, dyrektorka ds. projektów i strategii w Movilizatorio, kolumbijskiej organizacji zajmującej się badaniami społecznymi i wspieraniem działań publicznych. Kompetencje w zakresie korzystania z mediów są niskie w całym regionie – badanie przeprowadzone w 2020 roku wykazało, że 70% mieszkańców Ameryki Łacińskiej jest podatne na nieprawdziwe informacje. Sytuację pogarsza brak odpowiednich działań na szczeblu politycznym. Jak twierdzi Torres, znaczna część regionu „zmaga się z bardzo podstawowymi problemami, takimi jak frekwencja w szkołach czy nieumiejętność czytania i pisania”. W takim otoczeniu kompetencje związane z mediami nie są priorytetem.

Aby zwrócić uwagę na tę kwestię, organizacja Movilizatorio opracowała program szkoleń DigiMENTE („cyfrowy umysł”) dotyczący kompetencji w zakresie mediów cyfrowych, przeznaczony dla latynoamerykańskich uczniów w wieku 12–17 lat. Według Torres jest wiele skutecznych szkoleń dotyczących kompetencji medialnych, ale program DigiMENTE jako pierwszy „zapewnia kontekst odpowiedni dla ludzi w tym regionie”.

Przed rozpoczęciem prac nad DigiMENTE zespół Movilizatorio dokładnie przeanalizował 20 innych programów, aby włączyć ich najskuteczniejsze elementy do planu zajęć dostosowanego do kulturowego kontekstu hiszpańskojęzycznej Ameryki Łacińskiej. Opracowany 16-tygodniowy program dla uczniów obejmuje zagadnienia takie jak krytyczna analiza informacji, myślenie i postępowanie zgodne z zasadami etyki, tworzenie treści i odpowiedzialne uczestniczenie w ekosystemie medialnym. „DigiMENTE skupia się nie tylko na nieprawdziwych informacjach, ale także na rozwijaniu umiejętności niezbędnych do rozumienia treści i korzystania z mediów” – mówi Torres.

Torres zaznacza, że organizacja Movilizatorio co prawda kierowała projektem DigiMENTE, ale jest to przede wszystkim rezultat bliskiej współpracy. Zespół Google News Initiative (GNI) od samego początku wspierał projekt, zapewniając pomoc i strategiczne wskazówki, które pozwoliły Movilizatorio opracować skalowalny program dzięki odpowiedniemu połączeniu ludzi i zasobów. Globalna organizacja non-profit Teach for All oraz jej lokalne oddziały – Enseñá por Colombia, Enseñá por Mexico i Enseñá Argentina – przeprowadziły testy pilotażowe, aby pozyskać i przekazać kluczowe informacje na temat zajęć.

W marcu 2021 roku lokalne oddziały Enseñá zrealizowały wstępną wersję programu DigiMENTE z udziałem 500 uczniów w Argentynie, Kolumbii i Meksyku. Torres z zespołem porównała wyniki z grupą kontrolną, a potem ulepszyła program na podstawie opinii nauczycieli i innych pracowników. Następnie zaczęto wprowadzać program na coraz szerszą skalę w ramach drugiej fazy pilotażu w sierpniu 2021 roku oraz spotkań z przedstawicielami władz oświatowych w całym regionie.

Udział w programie DigiMENTE zwiększył kompetencje uczniów w zakresie korzystania z mediów w porównaniu z grupą kontrolną. Jak mówi Torres, praca związana z analizą wyników pilotażu dała fundament do przyszłych zmian. „Badanie pozwoliło określić wyjściowy poziom kompetencji uczniów [w Ameryce Łacińskiej]” – twierdzi. „Wyniki ułatwią nam też prowadzenie badań nad kompetencjami w zakresie korzystania z mediów w regionie”.

Wstępne wyniki są obiecujące. Organizacja Movilizatorio rozszerzyła program, tak aby obejmował również dorosłych uczestników. Mimo to, jak zauważa Torres, zwrócenie uwagi polityków na konieczność poprawy kompetencji w zakresie korzystania z mediów jest długofalowym celem. „Naszym celem jest upowszechnianie wiedzy o tej kwestii i powiązanie jej z potrzebami społeczeństwa” – dodaje Torres. „Musimy stopniowo pozyskiwać użytkowników i ekspertów zwracających uwagę na ten ważny problem”.

Fakt, że w programie biorą udział szkoły w Bogocie i Veracruz, wskazuje, że jest on potrzebny. „Przygotowanie i przetestowanie programu oraz dostosowanie go do regionalnego kontekstu to korzyść dla politycznych decydentów” – mówi Torres. „Tego właśnie dotyczą rozmowy, które obecnie prowadzimy. Gdy politycy zobaczą, że program jest gotowy i bezpłatny, zaczną na niego zwracać uwagę”.